DEPRESJA
Depresja to globalny problem zdrowotny, dotykający różne grupy wiekowe i warstwy społeczne. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), na świecie choruje na nią około 280 mln ludzi, co stanowi około 3,8% populacji. W Polsce, w ciągu ostatnich dziesięciu lat, sprzedaż leków przeciwdepresyjnych wzrosła o 59%. Według WHO, w 2020 roku depresja była drugą najczęstszą chorobą na świecie, prognozując, że do 2030 roku może stać się najczęstszym schorzeniem. Czynniki takie jak stres, współczesnego świata, terroryzm, pandemia, kryzys gospodarczy oraz wojny- przyczyniają się do wzrostu zachorowań. Choroba manifestuje się nie tylko uporczywym smutkiem, ale także utratą zainteresowania przyjemnościami życia. Objawy obejmują brak energii, zaburzenia snu, niepokój, poczucie winy i utrata poczucia własnej wartości. WHO szacuje, że rocznie ponad 700 tys. osób na świecie popełnia samobójstwo, co sprawia, że depresja staje się jednym z najważniejszych problemów zdrowotnych. W Polsce niepokojący jest wzrost objawów depresji wśród dzieci i nastolatków. W 2022 roku 1% dzieci przedszkolnych cierpiało na kliniczną depresję, a w grupie starszych nastolatków nawet do 20%. Depresja wpływa nie tylko na życie chorej osoby, ale także na jej najbliższe otoczenie.
Rozpad związków, kryzysy rodzinne, a także wykluczenie z życia zawodowego to częste konsekwencje tej choroby. Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją, ustanowiony w 2001 roku przez Ministerstwo Zdrowia, ma na celu zwrócenie uwagi na powagę tej choroby. Choć depresja dotyka różne grupy społeczne, wiekowe i zawodowe, odpowiednia edukacja, świadomość oraz wsparcie społeczne mogą pomóc w radzeniu sobie z nią. Warto pamiętać o znakach depresji u siebie i bliskich oraz szukać pomocy specjalistycznej. Wzrost przypadków depresji w Polsce, zwłaszcza wśród młodzieży, wymaga skoncentrowanych działań edukacyjnych, profilaktycznych oraz wsparcia psychologicznego. Ponadto w ubiegłym roku badacze z Uniwersytetu Stanforda odkryli i scharakteryzowali nowy podtyp depresji. W procesie swojej pracy naukowej zastosowali metody ankiet, testów kognitywnych oraz obrazowania mózgu. Ten nowo odkryty podtyp określili jako biotyp kognitywny, co wskazuje na to, że związany jest on z dysfunkcjami na polu poznawczym. Uczestnicy badania musieli przeprowadzić wiele testów, w tym testy pamięci werbalnej, testy na skupienie uwagi oraz testy na szybkość podejmowania decyzji. W kolejnym etapie, u niektórych pacjentów przeprowadzono funkcjonalne obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego podczas, którego musieli wykonywać zadania mające na celu pomiar ich impulsywności i uwagi.
Badania wykazały, że osoby osiągające gorsze wyniki charakteryzowały się „zmniejszoną aktywnością” kory przedczołowej i kory mózgowej, co sugeruje istnienie odrębnego mechanizmu neuronowego, na podstawie tego biotypu. Wyżej wymienione obszary mózgu są związane z ciągłym skupieniem uwagi, tworzeniem planów na przyszłość i osiąganiem celów. Dodatkowo, algorytmy uczenia maszynowego pokazały, że stopień zaburzeń funkcji kognitywnych był powiązany z nasileniem objawów depresji. Autorzy sugerują, że jest to pierwszy biotyp depresji podatny na działanie kliniczne. To oznacza, że „utrata mocy” mózgu może być przyczyną depresji, a nie tylko jej skutkiem.
Reasumując ponad 4 miliony Polek i Polaków boryka się z depresją. Co ważne, kobiety częściej oceniają swoje zdrowie psychiczne niż mężczyźni i częściej chorują na depresję. W przypadku młodzieży, 30% osób nie akceptuje siebie. Niemal 30% młodych osób ma podejrzenia depresji, a 4 na 10 uczniów myślało o podjęciu próby samobójczej. Około 14 tys. psychoterapeutów i 4 515 lekarzy psychiatrów działają w Polsce- jednak, jeden psychoterapeuta przypada na 2,2 tys. dorosłych Polaków, a jeden psychiatra na 8 tys. dorosłych Polaków. Blisko połowa Polaków doświadczyła pogorszenia stanu psychicznego z powodu pandemii. Powyższa analiza pokazuje, że zdrowie psychiczne Polaków to obszar wymagający uwagi. Dostęp do profesjonalnej pomocy oraz edukacja społeczeństwa są kluczowe. Pamiętajmy, że walka z depresją to nie tylko kwestia leczenia farmakologicznego, ale również budowania świadomości, eliminowania stygmatu związanego z chorobami psychicznymi oraz dostarczania wsparcia dla tych, którzy go potrzebują. Wspólnie możemy budować świadomość i zrozumienie, przyczyniając się do poprawy jakości życia osób dotkniętych tą chorobą.